Όλοι μαζί στη συγκέντρωση υπογραφών για τον επαναπατρισμό της Αφροδίτης της Μήλου

Ένα παγκόσμιο σύμβολο ομορφιάς, πολιτισμού και ιστορικής μνήμης. Όταν την αντικρίζεις νιώθεις αυτό το ρίγος να διαπερνά το σώμα σου, όχι απαραίτητα γιατί αναπολείς τις ένδοξες στιγμές της ιστορίας της αρχαίας Ελλάδας. Αλλά διότι η τέχνη έχει αυτήν τη μοναδική ικανότητα, να σε ταξιδεύει, να σε συγκινεί να σε πλημμυρίζει συναισθήματα. Πόσω μάλλον, όταν το έργο τέχνης που στέκεται απέναντί σου είναι δημιούργημα Έλληνα καλλιτέχνη.

 Δεν μπορούμε παρά να αρκεστούμε στις εκτιμήσεις των ειδικών όσον αφορά το όνομα του δημιουργού. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η Αφροδίτη της Μήλου είναι ένα γλυπτό απαράμιλλης ομορφιάς, πλασμένο την ελληνιστική εποχή, γύρω στο 150 - 50 π.Χ., που απεικονίζει τη θεά Αφροδίτη, παρότι αρχικά κάποιοι θεωρούσαν ότι παριστάνει την Αμφιτρίτη. Εικάζεται πως η θεά στο αριστερό της χέρι κρατούσε μήλο ή καθρέφτη ή ότι με τα δύο χέρια της κρατούσε την ασπίδα του Άρη. Άλλοι πάλι θεωρούν ότι απλώς ήταν έτοιμη να λουστεί… Σκαλισμένη με εκπληκτική αρμονία σε παριανό μάρμαρο, έχει ύψος 2,02 μ. και εξυμνεί τη γυναικεία ομορφιά και τη θηλυκότητα.

Το άγαλμα βρέθηκε σε πάνω από έξι χωριστά κομμάτια την άνοιξη του 1820 και κατέληξε έναν χρόνο αργότερα στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι, όπου και εκτίθεται μέχρι σήμερα. Η Αφροδίτη είναι σήμα κατατεθέν της Μήλου και προσδιοριστικό στοιχείο του τουρισμού της. Ο Δήμος Μήλου έχει ξεκινήσει μία αξιέπαινη προσπάθεια για τη συλλογή ενός εκατομμυρίου υπογραφών με στόχο την επιστροφή του σπουδαίου αυτού αγάλματος στο νησί, όπου βρέθηκε.

Η συγκέντρωση υπογραφών για τον επαναπατρισμό του αγάλματος της Αφροδίτης της Μήλου γίνεται και διαδικτυακά, στην πλατφόρμα www.takeaphroditehome.gr και στο Facebook: «Take Aphrodite Home» και Δήμος Μήλου. Στόχος είναι να γίνει ο επαναπατρισμός την ιστορική ημερομηνία «8 Απριλίου 2020», όταν θα έχουν συμπληρωθεί 200 χρόνια από την εύρεση του αγάλματος.

Μάλιστα, με τη σειρά του ο Δήμος Άνδρου απέστειλε έγγραφο, εκφράζοντας την αμέριστη συμπαράστασή του στον Δήμαρχο Μήλου κ. Γεράσιμο Δαμουλάκη, για τις ενέργειες που καταβάλλει ο Δήμος στη διεκδίκηση επαναπατρισμού του αγάλματος της Αφροδίτης της Μήλου. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στην απάντησή του ο κ. Δαμουλάκης: «Με δεδομένο ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι εθνική, είναι σημαντικό να έχουμε τη στήριξη όλων για την περαιτέρω διάδοση του μηνύματος και την ενίσχυση της καμπάνιας διεκδίκησης».

Να σημειωθεί ότι ο δήμος Μήλου έχει, ήδη, ξεκινήσει την ανακαίνιση του ιστορικού κτιρίου του σχολείου θηλέων μέσω ευρωπαϊκού προγράμματος. Το κτίριο αυτό θα ονομαστεί «Το Σπίτι της Αφροδίτης», αφού σε αυτό θα τοποθετηθεί το διάσημο μαρμάρινο άγαλμα που εδώ και χρόνια κοσμεί το Μουσείο του Λούβρου. Παράλληλα, μετά τη συλλογή των υπογραφών, το θέμα του επαναπατρισμού του αγάλματος θα τεθεί προς συζήτηση στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με πολλούς από τους ευρωβουλευτές να έχουν ήδη εκφραστεί θετικά για το θέμα.

Η ιστορία της αρπαγής της Αφροδίτης

Άλλοτε θεωρείτο έργο του Πραξιτέλη, σήμερα όμως είναι σαφές ότι ο δημιουργός του είναι άλλος. Το έργο πλάστηκε στα ταραγμένα ελληνιστικά χρόνια, κατά πάσα πιθανότητα από τον γλύπτη Αγήσανδρο ή Αλέξανδρο, γιο του Μηνίδη από την Αντιόχεια του Μαιάνδρου. Το μισό όνομά του αναφερόταν στη βάση του γλυπτού, όπου είχε διασωθεί χαραγμένη η φράση «...ΝΔΡΟΣ ΜΗΝΙΔΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΥΣ ΑΠΟ ΜΑΙΑΝΔΡΟΥ ΕΠΟΙΗΣΕ». Αυτή η επιγραφή που φαίνεται σε σχέδιο της εποχής, το 1825 χάθηκε, όταν το απόκτημα βρισκόταν στο Λούβρο. Πολλοί πιστεύουν ότι η εξαφάνιση συνδέεται με την επιθυμία των τότε διευθυντών του Μουσείου, που είχαν στόχο να υποστηρίξουν ότι ήταν έργο του Πραξιτέλη.

Μεταφερόμαστε στις Κυκλάδες, στο νησί της Μήλου, έτος 1820, όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό Οθωμανική κατοχή. Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί, οι τότε Μεγάλες Δυνάμεις δηλαδή, έσκαβαν πυρετωδώς την υπόδουλη Ελλάδα για να αρπάξουν ότι μπορούσαν από την αρχαία μας κληρονομιά, με την ανοχή της Υψηλής Πύλης.

Το άγαλμα της Αφροδίτης, βρέθηκε την άνοιξη του 1820 και συγκεκριμένα στις 8 Απριλίου (και 28 Μαρτίου με το παλιό ημερολόγιο που ίσχυε τότε στη Μήλο) σε αγροτική περιοχή της Μήλου από έναν αγρότη με το όνομα Κεντρωτάς, ο οποίος φέρεται να έσκαβε στο πεζούλι του και έβγαζε πέτρες από αρχαία ερείπια που υπήρχαν εκεί. Λίγο πιο πέρα Γάλλοι αξιωματικοί έκαναν ανασκαφές για αρχαία και ο Κεντρωτάς προσπάθησε να ξανακαλύψει το άγαλμα γιατί φοβήθηκε ότι οι Γάλλοι θα το άρπαζαν ή θα απαιτούσαν να το αγοράσουν πιο φτηνά. Όμως, σύμφωνα με πηγές της εποχής, οι Γάλλοι δεν «ξεκολλούσαν» από την περιοχή και τον πίεσαν να συνεχίσουν το σκάψιμο.

Ο Γάλλος επικεφαλής των ανασκαφών ειδοποίησε αμέσως τον πρόξενο των Γάλλων στην Υψηλή Πύλη. Στη διαπραγμάτευση αναμείχθηκε ενεργά και ένας άλλος Γάλλος αξιωματικός που είχε πάθος με τις αρχαιότητες και αποφασίστηκε να πάρουν όλα τα ευρήματα στην κατοχή τους. Ωστόσο, ο νόμος τότε όριζε όλες οι αρχαιότητες να καταλήγουν στην Κωνσταντινούπολη και να αποφασίζεται κεντρικά η διάθεσή τους, ώστε ο σουλτάνος να κολακεύει τα έθνη που τον συνέφερε.

Μέσα σε όλα, εμφανίστηκε ο Νικόλαος Μουρούζης, μέγας δραγουμάνος του οθωμανικού στόλου, πείθοντας τους κατοίκους της Μήλου, που είχαν διχαστεί, να πουλήσουν το εύρημα σε εκείνον. Όμως, ο εκπρόσωπος των Γάλλων, υποκόμης ντε Μαρκέλους μετέπεισε τους ντόπιους να μη φορτωθεί τελικά η Αφροδίτη στο πλοίο του Μουρούζη για να πάει στην Πόλη, αλλά στο πλοίο των Γάλλων για να μεταφερθεί στο Μουσείο του Λούβρου (Πηγή: Wikipedia), όπου και εκτίθεται μέχρι σήμερα. Να σημειωθεί ότι οι Γάλλοι προσέφεραν στους Μηλιώτες  ένα ακριβές αντίγραφο του αγάλματος που εκτίθεται στο μουσείο Μήλου…